Wyrok suchedniowskiego Sądu Gminnego

Jak należy być ostrożnym w interesach pokazuje przykład mieszkańców Suchedniowa Zachodniego, w czasach popowstaniowych. Zajęło mi trochę czasu, ale przepisałem w oryginale wyrok wójta, który został później zaskarżony. To tylko 7 kart z 26, ale dający pełny obraz tej sprawy. Troszkę to zawiłe, ale ciekawe.
12 sierpnia 1871 r. Michał Wiśniewski z wsi Suchedniowa zachodniego żąda zwrotu osady Nr 54/47 wtejże wsi sprzedanej Henrykowi Walter przez tegoż Mośkowi Złoto za Rsr 225, ato w myśl rozporządzenia Komissarza Włościańskiego Powiatu Kieleckiego zd. 24 Lipca 1871 r. za Nr 574

– Za umową prywatną na dniu 22/4 listopada/grudnia 1867 sporządzoną, Ewangielik Henryk Walter, nazwany inaczej Andrzej Zborowski v. Borowski sprzedał Michałowi Wiśniewskiemu osade Kolonialną Nr 29/28 w wsi Suchedniowie zachodnim obejmującą przestrzeni Morg 17 pr. 98 wraz z chałupą, Stodołą i zasiewem Żyta Ozimego korcy 4 garcy 24 za, summe dobrowolnie umawianą Rsr 330

– Wiśniewski wowym czasie niemając pieniędzy na zapłacenie Walterowi, za Rewerzem z dnia 2 grudnia 1867 r. wypożyczył od Franciszka Pedryca Rsr 310, i takowe zobowiązał się oddać mu wciągu tygodnia na pokrycie więc tego długu pozostały do sprzedania przez Wiśniewskiego dwie osady chałupnicze, jedna pod Nr 54/47 obejmująca przestrzeń Morga I prętów III z domem mieszkalnym, po pogorzeli 1863 roku, wzupełności xxxkoniecznym, i druga pod Nr 129/115 za Aktem prywatnym z dnia 19/31 Stycznia 1868 r. przestrzenią Morg dwie prentów jedenaście bez zabudowań sprzedana została Karolowi Gałczyńskiemu za Rsr 65 kop. 25

– Gdy zaś pieniądze te były niewystarczające, Michał Wiśniewski naciskany przez Pedryca ooddanie długu rsr 310 porzyczył od Henryka Walter pieniędzy, a gdy i ten, kupując inną kolonię upomniał się zwrotu tak Wisniewski dodawszymu do zadatku czyli wszystkich pieniędzy na rzecz kupionej  Kolonii za Rsr 330 gotowizną Rsr 104 kop 50 a na contoreszty Rsr 225 kop 50 odstąpił mu dom z osadą Nr 54/47 za Rsr 200 i wtym celu żądali u b.  Wójta Gminy Wikło spisania aktu sprzedaży, lecz gdy należało akt taki zeznać u Rejenta, do tego i odesłani zostali a za nim to nastąpiło Walter dom ten z osadą Nr 54/47 sprzedał Mośkowi Złoto za Rsr 225. Wskutek czego Wiśniewski odmówił Walterowi dopłaty Rsr 25 kop. 50 i w tym celu oskarżyli się przed sąd tutejszy o resztę summy, na skutek czego wyrokiem tegoż Sądu na dniu 25/7 kwietnia/maja 1868 r. Nr 19 zapadłym i obecnie prawomocnym kwota Rsr 25 pochodząca z wyżki sprzedaży domu z Osadą przez Waltera rozdzielona została na wspólną obydwóch stron korzyści tymże wyrokiem przyznano Walterowi od Wiśniewskiego dopłaty Rsr 12 kop. 50 i niedopłacone do całej summy Kop 50 czyli razem Rsr 13, że zaś summa ta przez b. Wójta Gminy Wikło na rzecz skarbowego długu Waltera przyaresztowaną była zatem Wiśniewski dotychczas jej ani Walterowi ani Wójtowi Gminy nie oddał. Tak więc xxx niebyło zrobionego między nimi układu piśmiennego, którego b. Wójt Gminy Wikło odmówił sporządzić jak należącego do Regenta lecz ztytułu zdania przez Wiśniewskiego Walterowi dokumentu b. Kommissarza ekonomicznego Kachla na wydział tej osady i wyroku Sądu Gminnego wyżej zdaty zacytowanego obok wiadomości ogólnej Sąsiadów i Sołtysa sprzedaż osady Nr 54/47przez Wiśniewskiego na rzecz Waltera miała miejsce z wypłatą pieniędzy Rsr 212 kop 50. – Dalej w akcie prywatnym sprzedaży osady Nr 54/47 przez Henryka Walter na rzecz Moska Złoto powiedziano: że gdyby Wiśniewski na oznaczony termin nie oddał mu tej osady to ma prawo wejść w posiadanie osady Nr 29/28 przez Waltera sprzedanej Wiśniewskiemu oczem wiedząc Wisniewski dom z osadą Nr 54/47 opuścił i zostawił Moskowi Złoto a sam przeniósł się na osadę Nr 29/28 poczem Mosiek Złoto zakupiwszy dom ten niewykończony przez sprowadzenie materiału na co podaje wydatki  w Rs 239 kop 44 opłata zaległych po Wiśniewskim podatków Rsr 9 kop 4. Razem Rsr 248 kop 48, która Sąd Gminny protokołem z d. 31 Czerwca uznał za słuszne. – Obecnie zaś przez dostawienie obórki i obicie ściany szczytowej deskami oszacowano dnia dzisiejszego przez Sąd Gminny na Rsr 11 kop 40. W ogóle Rsr 259 kop 88.

Oprócz zapłaconych za dom z osadą Rsr 225. – Po takich sprzedażach Wiśniewski będąc bez funduszu i niemogąc zaprowadzić gospodarstwa takiego, któreby było gospodarstwa jego podniosło, a głównie dla braku inwentarza mając obok tego dług Pedryca Rsr 81 zamierzył wrócić do swych hałupniczych osad, a osadę kolonialną Nr 29/28 oddać Henrykowi Walter i w tym celu wystąpił ze skargami, nie przewidziawszy tego że dom na osadzie Nr 54/47 był już przez trzecią osobę do reszty odbudowany a on użytkując trzeci rok z osady Nr 29/28 majacej rozległości Morg 17 pręt. 78 i nie utrzymując żadnego żywego inwentarza do upadku takową doprowadził.

W dniu dzisiejszym Sąd Gminny w myśl postanowienia Kommitetu Urządzającego z d. 30 Grudnia 1865 paragraf 524 oraz rozporządzenia Kommisarza Włościańskiego powiatu Kieleckiego zd. 24 Sierpnia 1871 r. za Nr 574 przyzwał: Michała Wiśniewskiego, Henryka Walter, Moska Złoto i Małgorzatę Gałczyńską pozostałą po Karolu Gałczyńskim wdowę i tym oznajmił: że ponieważ przez sprzedaż osad o których powyżej mowa niedopełnili właściwych form i nie sporządzili aktu u Regenta, zatem obowiązani powrócić pobrane pieniądze i wynagrodzić za poczynione xxx a ci co zapisani w tabelki „danej” powrócić do posiadania swych osad.

Na co Michał Wiśniewski oświadczył iż on żąda zwrotu pieniędzy nadpłaconych Walterowi i domu z osadą Nr 54/47 odebrawszy któren, dopełni zaraz przepis osady Nr 129/115 na rzecz Małgorzaty Gałczyńskiej niemniej dodał że domu i osady Nr 54/47 niesprzedał Walterowi a tylko dał mu w zastaw za Rsr 225 zatem żada aby on za lat trzyzapłacił mu za lokal po Rsr 50 rocznie razem Rsr 150; w ostatku zaś że on by zaakceptował te sprzedaże, lecz żąda aby Henryk Walter dopłacił mu Rsr 100, no co tenże niezgodził się.

- Henryk Walter oznajmił, że tu sprzedał Wiśniewskiemu osadę Nr 29/28 z zabudowaniami z zasiewem żyta ozimego korcy 4 gar 24 i wywiezionym nawozem w pole fur za Rsr 330 i że dziś przez upłyno trzeciego roku Wiśniewski prowadził najgorsze, bez inwentarza gospodarstwo, wyjałowił grunt bo dawał nawet obcym ludziom pod zasiewy, nie nawożąc nawozem, dla tego osady tej odebrać odmawia i żąda oszacowania jej dzisiejszego stanu. – Dom zaś z osadą jaki miał od Wiśniewskiego sprzedał Moskowi Złoto, nie jest w stanie dziś z całego majątku zwrócić mu nakładów pieniężnych na odbudowanie i gdyby go wówczas Wiśniewski nie oddał to Mosiek Złoto był obowiązany wejść do osady Nr 29/28 zatem wyszedłszy on zregresu tej sprawy żąda oswobodzenia go od wszelkich strat, jakie by mógł z tego tytułu ponosić, bo działając on w dobrej wierze, to co sprzedał i do czego się zobowiązał, dotrzymał, a z winy Wiśniewskiego do strat pociągnięty być może

- Zaś Małgorzata Gałczyńska żądała aby Michał Wiśniewski dopełnił jej formalny notaryalny na sprzedaną osadę, którą ona znaczenia zagospodarowała i odbierając dziś pieniądze poniosła by straty na Rsr 70 siedemdziesiąt.

Obecni Wójt Gminy Dłużniewski. Ławnicy Jan Skóra, Ignacy Kłys, Kuszewski.

Sąd Gminny wysłuchawszy strony niemogąc ich nakłonić do dobrowolnego pojednania, po obejrzeniu zakwestionowanych osad na gruncie znalazł

Ze osada Nr 29/28 zajmowana przez Michała Wiśniewskiego, przedstawia bardzo lichy stan, dla braku inwentarza opustoszała oszacowana została:

- Dom mieszkalny Rsr 15

- Stodoła Rsr 2- gruntu Morg 17 pr. 98 Rsr 150

Razem Rsr 185 w którą Wiśniewski włożył z całego nakładu na założenie w szczyt 10 małych kawałków deski oszacowane na  kop 30 i na pokrycie sześć snopków słomy oszacowanej 75 k.

Osada Nr 54/47 nie posiada a gruntu jako z zupełnego piasku żadnych dochodów prawo tylko z lokalu domu któren Mosiek Złoto z wolnej ręki zamierzył sprzedać ugodzić się za Rsr 400

Osada Nr 129/115 niemająca żadnych zabudowań prócz zagospodarowania dobrego nie przedstawia innych nakładów.

Tak więc Sąd Gminny na myśl Art 6 wyżej powołanego postanawia niemogąc zwrócić osad tych właścicielom zapisanym w tabelki dawnej na mocy Art. 7 tegoż postanowienia, postanawia osady te sprzedać z publicznej licytacyi, na takim stanie na jakim obecnie się znajdują, a licytacya odbyć od następnych summ:

Nr 29/28 od summy Rsr 185

Nr 54/47 od summy Rsr 400

Nr 129/115 od summy Rsr 65 kop 25

po dopełnieniu czego, znajdując wine głownie Wiśniewskiego w niedotrzymaniu ugody za wszystkie ubytki i opustoszenia osady Nr 29/28 i poczynienia nakładane na osadzie Nr 54/47 jego samego czyni winnym a Henryka Walter od wszystkich strat zwalnia z zebranych pieniędzy przeznacza wypłacić:

Z osady Nr 54/47 dla Moska Złoto Rsr 225 reszte zaś summy temuż za odbudowanie domu przynależnej a przez Sąd Gminny na Rsr 186 kop 40 to jest z kupnem i ostatnią dobudowaną Rsr 411 kop 40, oszacowanych jako przechodzące Atrybucyą Sądu Gminnego do właściwego Trybunału Cywilnego oddała dozwalając mu poszukiwania z osady Nr 29/28 i na osobie Michała Wiśniewskiego

Z osady Nr 29/28 cały fundusz przeznacza dla Michała Wiśniewskiego z obowiązkiem pokrycia niedostatku Moska Złoto wedle zapaść mającego wyroku Trybunału Cywilnego

Z osady Nr 129/115 zebrany cały fundusz przeznacza w większej nad Rsr 65 kop 25 dla Małgorzaty Gałczyńskiej wdowy po Karolu Gałczyńskim i jej czworga nieletnich dzieci Franciszki curki, Jana syna, Maryanny curki i Stanisława syna gdyby za niszszą cenę osada ta miała być sprzedaną to dozwala jej dalszych jej strat poszukiwać na majątku Michała Wiśniewskiego.

pretensyą zaś Wiśniewskiego o zapłacenie mu za najmowany dom Nr 54/47 przez Henryka Walter Rsr 150 jako przechodząca Atrybucyą Sądu Gminnego i niewłaściwie wnoszoną usuwa.

Ale mocą tego wyroku ogłoszonego obecnym stronom od której stronie niezadowolonej dozwala wnieść skargę do Kommisarza Włościańskiego w przeciągu miesiąca jednego od daty dzisiejszej.
(AP Kielce, pisownia oryginalna).