Anna Musiałówna wspomina Stefanię Halicką (1)

Stefania Halicka
(fot. Anna Musiałówna).

Na stronach Naszego Suchedniowa wspominałem już o mało znanej suchedniowskiej artystce Stefani Halickiej. Dwadzieścia lat temu, w 1997 roku na łamach "Życia" Anna Musiałówna przybliżyła nam tę sylwetkę.

...Pani Stefania nie może zdradzić wieku, wciąż jest kobietą… Jedynie z faktów wynika, że przyszła na świat w pierwszych latach naszego stulecia. Od dziecka pisała wiersze, malowała kwiaty i pejzaże. Zbyt silne w niej tkwiło zamiłowanie do piękna i sztuki, by życiowe kataklizmy mogły je zabić. Toteż w milczeniu przetrwała utratę bliskich, przeciekające dachy, pożary i niedożywienie. Czuła się suta, gdy miała blok rysunkowy i szkolne farbki.

W naszym rodzinnym Suchedniowie już nikt nie pamięta szczęśliwej młodości Stefani Halickiej – świadkowie poumierali. Mało kto wie, że wychowała się w dostatnim domu na Sokolicy w uzdolnionej artystycznie rodzinie. Chociaż dobre czasy dawno temu rozpadły się w proch, do dziś pozostała wierna wyniesionej z domu tradycji. Ojca nie pamięta, zmarł, gdy miała rok i siedem miesięcy. Ale przez kilkadziesiąt lat przechowywała zaproszenie na ślub rodziców wykaligrafowane przez ojca złotym atramentem na czerpanym papierze. Był to jedyny ślad łączący ją ze Stanisławem Halickim. Spłonęło w ostatnim pożarze.

Matka, Maria z Gajzlerów zajmowała się wychowaniem córki, zapewniła jej prywatną edukację, sama uczyła francuskiego. Trzej bracia matki, dobrze sytuowani, utrzymywali bliską więź z rodziną. Ukochanym wujem pani Stefani był najmłodszy z nich, Jan Gajzler, świętokrzyski poeta. „Od zarania swej młodości zdradzał nieprzeciętny talent poetycki i uzdolnienia do rysunków i malarstwa”, napisał Witold Wigura szukając po wojnie wydawcy. Z jego tekstu do kieleckiej gazety można się dowiedzieć, że twórczością Gajzlera interesował się Stefan Żeromski. Tuż przed śmiercią, w ostatnim liście do poety wspierał go duchowo i namawiał do dalszej pracy. Większość utworów wuje pani Stefania przepisała, są tu gdzieś pod ręką. Niektóre zna na pamięć, choćby ten o kamiennym mnichu spod Świętego Krzyża. Gajzler miał wtedy piętnaście lat. Pani Stefania podnosi głowę i zapatrzona w dal nieruchomieje. Wydaje się nieobecna podczas recytacji.

U stóp wyniosłej Łysej Góry

Z dawna kamienny klęczy mąż

I na klasztoru szare mury

Martwą źrenicą patrzy wciąż…

Do izby przez maleńkie okno wpada promień słońca. W jasnej smudze kołuje dym. Szare koty na krzywicznych nogach krążą po stole, szukając ciepła.

I wreszcie kończąc swe cierpienia

Gdy do kaplicy dojdzie kart

Wedle legendy owej brzmienia

W odmęty mgławic runie świat.

- Och! – budzi się jak ze snu i od razu sięga do swojej damskiej torebki. Ma w niej wszystko co najważniejsze – listy, wiersze, fotografie.

Jan Gajzler nie zdobył sławy, nie doczekał się druku zebranych utworów. Zmarł w 40 roku w Suchedniowie mając czterdzieści osiem lat.

- Na miejscowym cmentarzu znajduje się jego skromna mogiła, zachodzę tam czasem – mówi w zamyśleniu siostrzenica poety.