piątek, 5 kwietnia 2013

Wieś Suchedniów (2)

"W 1748 r. bisk. Andrzej Załuski, by podnieść upadły w XVII w. przemysł górniczy założył w S. dwa piece wielkie, 19 fryszerek, a w 1758 r.  wystawił dla napływającej tu ludności kaplicę. Bisk. Sołtyk zajmował się też tutejszemi zakładami. Po zabraniu dóbr biskupich na rzecz skarbu, przez uchwałę sejmu czteroletniego zakłady przeszły pod zarząd skarbowy. Rząd ks. warszawskiego popierał działalność tutejszych fabryk. W 1811 r. było w S. i sąsiednich osadach 9 fryszerek, szlifiernia, stalownia, rafinerya, lejarnia, kotlarnia, 3 blachownie i rurarnia. Fryszerki wydawały żelazo w sztabach, naczyniach i narzędziach, blachownia blachę w arkuszach, rafinerya ciągnęła żelazo na pałasze, kosy, piły. Prócz tego było do 50 warsztatów wyrabiających ostrogi, bagnety, spisy, podkowy, oskardy, noże, narzędzia chirurgiczne, wyroby ślusarskie i rusznikarskie. Za król. polskiego, gdy zarząd górnictwa przeszedł w ręce Staszyca, zakłady suchedniowskie rozwijały się pomyślnie.
Kościół /1915/.
Przez pewien czas zostawały te zakłady pod zarządem banku polskiego. Henryk Łubieński, dyr., banku, rozszerzył kaplicę w 1842 r., przedłużając jeden z 4 portyków, otaczających rotundę, w nawę i dodając dwie wieże. W 1862 r., konsekrowano kościół i utworzono przy nim parafię. Pamiątką po Staszycu są sprawione przez niego dzwony, z których jeden pęknięty, świeżo został przelanym, z zachowaniem napisu pamiątkowego. Po 1863 r. działalność zakładów została bardzo ograniczona. Fryszerki i kuźnice tutejsze posługiwały się siłą wody (ośm kół o sile 8 do 10 koni). Surowca i odlewów dostarczały zakłady w Rejowie. W 1875 r. wyrobiono żelaza kutego 5115 pudów, wyrobów żel. I drutu 803 pud. Istniała też jakiś czas fabryka machin i narzędzi rolniczych z prod. Do 8000 rś. Do gminy Suchedniów w r. 1887 należały: wś Berezów (14 dm., 193mk.), wś Baranów (35 dm., 361 mk.), wś Gozd (100 dm., 825 mk.), wś Konstantynów (6 dm., 46 mk.), wś Łączna i folw. (majorat) (167 dm., 1690 mk.), wś Michniów (29 dm., 297 mk.), wś Ostojów v. Ostojew (77 dm., 819 mk.), wś Rejów (32 dm., 347 mk.), wś Stokowiec (35 dm., 307 mk.), wś Suchedniów Zachod. (159 dm., 1400 mk.), Such. Wschod. (68 dm., 593 mk.); oraz attynencye Ostojowa: Błahodat (2 dm., 11 mk.), Jędrów (11 dm., 112 mk.) i Ogonów (1 dm., 8 mk.). Razem 7034 mk.; podług wyznania: 14 prawosł., 6 ewang.-aug., 420 mojżesz., reszta katolicy. W zakładach górniczych pracuje tylko ludność miejscowa; wyłącznie poświęcających się pracy przemysłowej nie ma. Rozkład obszaru (w r. 1886): pod osadami 92 mr., ogrody, sady 102 mr., ziemi orn. 6351 mr., łąk i pastw. 2009 mr., ziemi zdatnej do uprawy, lecz niupraw. 271 mr., nieuż. 1207 mr., lasu 11,333 mr., razem 21,365 mr. W tem: własności rządowej 11,490 mr., do kościoła 6, do towarz. Prywatnych i instytucyj 47, do szlachty 296, do włościan 9526 mr. Zakłady przemysłowe w gminie: młyn wodny amerykański (w Berezowie), założony w r. 1879, przerobiony 1885 r. na walcowy, z 3 parami walców stalowych, 1 parą porcelanowych i kamieniami, z produkcyą roczną rs. 2500; 5 młynów zwyczajnych wodnych; 1 tartak wodny; 1 cegielnia; 1 olejarnia hydrauliczna. Ludność gminy przeważnie napływowa; może połowa nazwisk niemieckich; pochodzenie zresztą zatracone. Strojów charakterystycznych nie noszą. W ogóle biedni; stan moralny dobry. Lasy rządowe tworzą obręb leśny suchedniowski, należący do leśnictwa bodzentyńskiego, które w 1850 r. obejmowało 2503 mr. Lasu należącego do zakładów rządowych górniczych". (tekst oryginalny)
Suchedniowska Fabryka Odlewów.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz