PROBLEMY "ŚMIECIOWE" W SUCHEDNIOWIE

Zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 19 lipca 2019 r. zobowiązująca do segregowania odpadów powstających na nieruchomościach oraz wprowadzająca obowiązek zawierania umów z podmiotami odbierającymi odpady w zakresie rozliczania z ilości odebranych i zagospodarowywanych odpadów stanowiła prawdziwą „rewolucję”. 

Dotychczasowe umowy z podmiotami odbierającymi odpady z terenu Gminy Suchedniów były ryczałtowe. Oznaczało to, że wykonawca usługi, bez względu na ilość odpadów w skali miesiąca, otrzymywał stałe miesięczne wynagrodzenie wynikające ze złożonej w przetargu oferty cenowej za wykonanie całorocznej usługi. Wykonawca w ramach podpisywanej umowy zobowiązany był również m.in. do przekazywania (zagospodarowywania) odpadów w taki sposób, aby osiągane zostały współczynniki np. recyklingu. Znajdowało to swoje odzwierciedlenie w sprawozdaniach przekazywanych do Burmistrza Miasta i Gminy. 

Podstawową zmianą jaką wprowadza znowelizowana ustawa dla wszystkich właścicieli nieruchomości, to obligatoryjny obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Zmienione przepisy ustawy wymuszają na Gminie rozliczanie się z przedsiębiorcą odbierającym odpady od ilości odebranych odpadów z terenu gminy (a nie jak dotychczasowo ryczałtowo). System gospodarowania odpadami musi być systemem „samobilansującym się” tzn. Gmina nie może dokładać do systemu ani nie może na nim zarabiać. 

Dlatego też szacunkowe wyliczenie ilości odpadów do odbioru na rok 2020 z terenu Gminy Suchedniów zostało oparte na posiadanych dotychczas danych (rok 2016 – 1071 ton, rok 2017 – 1001 ton, rok 2018 – 1171 ton oraz ilości odebranych odpadów w okresie 1.07.2018-30.06.2019 – 1140 ton). Na tej podstawie oszacowana ilość odpadów do odbioru z terenu gminy na 2020 rok wyniosła 1177 ton, co znalazło swoje miejsce w ogłoszonym 13 listopada 2019 r. przetargu dotyczącym wykonania usługi polegającej na odbiorze, transporcie i zagospodarowaniu odpadów pochodzących z zamieszkałych nieruchomości na terenie Gminy Suchedniów. 

Złożona w terminie jedyna oferta – przez firmę EKOM Maciejczyk Sp. j. w Nowinach – z kwotą wykonywania usługi 1182 zł netto za tonę odpadów stanowiła swoją wysokością zaskoczenie. Było to wynikiem m.in. rosnących opłat za przyjmowanie odpadów na składowiska. Był to dylemat, o tyle bolesny, że aby zbilansować system działania (co nakazuje prawo) należało podnieść stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami. Metoda naliczania wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami z posesji/nieruchomości, pozostawała bez zmian i stanowiła iloczyn ilości osób zamieszkujących daną posesję oraz stawki opłaty. Ten wariant – nowe stawki opłat - został przyjęty i wraz z rozpoczęciem roku 2020 Gmina Suchedniów rozpoczęła pełne segregowanie odpadów z nowymi stawkami opłat. Stawka 18 zł/osobę (obniżona do 17 zł/osobę w przypadku posiadania kompostownika) oraz stawka karna za brak segregacji – 36 zł/osobę. 

Początki działania nowych zasad, jak zawsze przy gruntownych zmianach, były trudne; zwłaszcza dla osób, które w dotychczasowym systemie widniały jako te, które nie prowadzą w swoim gospodarstwie segregacji. Mieszkańcy, którzy deklarowali segregowanie odpadów już wcześniej (przed wejściem w życie tego obowiązku), borykali się z problemem prawidłowej segregacji i zrozumiałym było, że proces „nauczenia się” działania nowych zasad wkrótce się zakończy. Tak też się stało i po trudnym (duża ilość interwencji i wyjaśnień) w styczniu i w lutym bieżącego roku tryb działania nowej ustawy nabrał właściwego funkcjonowania. 

Niestety od początku roku nastąpił (co potwierdzały dokumenty przekazywane od wykonawcy czyli firmy EKOM) radykalny wzrost ilości odpadów odbieranych z terenu gminy. O ile wysoka styczniowa ilość „pozostałość po segregowaniu” (nazywajmy je dalej odpadami „zmieszanymi”) – 144,5 ton, przyjęta była jako ta, którą trzeba było odebrać od osób, które w 2019 nie segregowały odpadów; to kolejne miesiące i dane z tych miesięcy ukazywały jedno – odpadów przybywa. Pomimo, iż poziom segregacji wzrasta, to całkowita ilość odbieranych i zagospodarowywanych odpadów również wzrasta. Przykładowo po I półroczu odebrano: 676,47 ton odpadów zmieszanych, bioodpadów 84,84 ton, pozostałych frakcji zbieranych selektywnie (szkło, plastik, papier, wielkogabarytowe, popiół, zużyty sprzęt elektryczny) – 300,56 ton. Otrzymana łączna wartość ilości odpadów odebranych w połowie bieżącego roku - 1061,87 ton – wskazuje na bardzo niebezpieczne zbliżenie się do wartości/ilości odpadów przyjętej na etapie szacowania tegorocznego odbioru (1177 ton na cały 2020 rok). Wiąże się to ściśle ze środkami finansowymi, które zostały zabezpieczone w budżecie Gminy na realizację przedmiotowego zadania, a które okazują się być niewystarczające. Przy utrzymaniu dotychczasowej tendencji, środków tych prawdopodobnie wystarczy jedynie na odbiór odpadów za miesiąc lipiec. 

Podejmowane środki kontroli (np. ważenie pojazdów odbierających odpady przed rozpoczęciem jak i po zakończeniu odbioru, wyrywkowe kontrole w terenie) w stosunku do wykonawcy nie wykazały nadużyć. Naliczone kary dotyczyły jedynie nieterminowości wykonania usługi. 

Wewnętrzne kontrole w tut. Urzędzie wykazują również duże rozbieżności co do ilości osób faktycznie zamieszkałych, a wykazanych w deklaracji dotyczącej odpłatności za odpady. System odbioru odpadów będzie na bieżąco monitorowany pod względem formalnym i finansowym i będzie podlegał korekcie na koniec roku. Wszystko zatem zależy od mieszkańców i jakości segregacji oddawanych odpadów. 

Szacowany deficyt środków na odbiór i zagospodarowanie odpadów do końca br. wynosi prawie 1 208 400,09 zł Oznacza to ryzyko zerwania umowy na świadczenie tych usług. 

Jacek Odzimek